Overzicht van baten en lasten

Financieel resultaat 2022 (saldo van gerealiseerde lasten en baten)
Het programmaresultaat 2022 is 57,7 miljoen euro nadelig. Ten opzichte van de 2de Voortgangsmonitor is dit 83 miljoen euro lager.  Hieronder zijn de belangrijkste oorzaken opgenomen:

• Grondexploitaties: een negatief resultaat op de grondexploitaties van 91,2 miljoen euro. Dit wordt met name veroorzaakt door de (bouw)kostenstijgingen, terughoudende investeringsbereidheid van private partijen, verminderde opbrengstenverwachting en toenemende complexiteit.  De renteparameters en de kosten- en opbrengstenparameters zijn aangepast en doorgerekend.  Al deze effecten veroorzaakten de forse toename van de voorzieningen tekorten grondexploitaties.
  Overigens zijn ook de financiële risico’s van de grondexploitaties toegenomen, hierover leest u meer in het deel ‘Weerstandsvermogen en risico’s'.
• Noodopvang Oekraïners: het is dit jaar niet gelukt om de resterende gelden van 3 miljoen euro te besteden aan het geschikt maken van een pand voor de opvang van de ontheemden uit Oekraïne. Voorgesteld wordt deze middelen als budgetoverheveling in de saldireserve vast te houden en in 2023 beschikbaar te stellen.
• Energietoeslag 2022 en 2023: de resterende middelen ad 10,8 miljoen konden niet meer in 2022 worden verstrekt doordat veel aanvragen niet meer konden worden afgehandeld. Daarnaast is de vergoeding voor 2023 ook in 2022 ontvangen. We stellen voor om deze middelen in 2023 te verstrekken.

• Verlofsparen: met de invoering van de cao-gemeenten 2021-2022 kunnen medewerkers vanaf 1 januari 2022 bovenwettelijke vakantie-uren sparen. Op 21 december heeft de commissie BBV een nadere toelichting gegeven over de te vormen voorziening verlofsparen. Op basis van deze toelichting is de voorziening gevormd en geeft dit een nadeel van 4,1 miljoen euro.  
• WMO: de kosten voor ambulante begeleiding en dagbesteding waren € 2 miljoen hoger.
• Jeugd: we hadden hogere uitgaven van € 4 miljoen op ambulante jeugdhulp en jeugdzorg met verblijf, mede als gevolg van de invoering van het woonplaatsbeginsel.
• Beschermde woonomgeving: de lagere kosten voor gecontracteerde zorg in nature en afbouw beschermd wonen leverden een voordeel op van 10 miljoen euro.
• Gemeentefonds: de gelden van 20 miljoen euro zijn ontvangen maar hebben nog niet tot besteding geleid.  
  

De herziening van de Voortgang Grote Projecten (VGP) wordt in april door uw raad vastgesteld. Hierin is een planinhoudelijke wijziging voor de Winkelsteeg opgenomen. De verwerking van deze wijziging zal tot een voordelige bijstelling van 25 miljoen euro leiden. Omdat het besluit hierover door uw raad ná 31-12-2022 plaatsvindt, kunnen we deze wijziging niet in de jaarrekening 2022 verwerken.

Overigens is het resultaat op de programma’s exclusief het resultaat vanwege de bijstelling op de grondexploitaties 34 miljoen euro voordelig.

Verklaringen verschillen tussen begroting en realisatie
We noemen hier de grootste afwijkingen:

Toelichting
Programma Bestuur en organisatie (1,4 miljoen euro nadeel)

Ambitie: Nijmegenaar centraal in onze dienstverlening (0,6 miljoen euro nadeel)
We hebben voor onze balies en backoffice van de Stadswinkel extra moeten inhuren om het ziekteverzuim op te vangen en zo aan de wettelijke termijnen te kunnen blijven voldoen.

Ambitie: Betrouwbare en omgevingsbewuste uitvoeringsorganisatie (2,5 miljoen euro nadeel)
Er is extra ingehuurd in verband met de Energiecrisis, de opvang van Oekraïense vluchtelingen, Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo), projecten waar tijdelijk specialistische kennis voor nodig is, projecten die uitgevoerd worden in de regio en voor vervanging bij ziekte. De extra inhuur wordt deels opgevangen door compensaties vanuit het Rijk en inkomsten voor projecten in de regio waarvoor we een vergoeding ontvangen.

Ambitie: Transparant en slagvaardig stadsbestuur (2,1 miljoen euro voordeel)
In 2022 heeft een vrijval plaatsgevonden uit de pensioenvoorzieningen van de wethouders van (per saldo) 1,7 miljoen euro. We bepalen jaarlijks op grond van een actuariële doorrekening hoe groot de voorziening moet zijn voor de wethouderspensioenen.

Programma Veiligheid (0,2 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Actieve burger met verantwoordelijkheid voor veiligheid (0,5 miljoen euro nadeel)
De gelden voor Functioneel leeftijdsontslag (FLO-gelden) voor voormalig personeel van de brandweer laten een overschrijding zien van 0,4 miljoen euro. We moesten door landelijke wijzigingen, zoals een wettelijke verhoging van versneld sparen, hogere kosten maken voor de FLO bij de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ).
 De wijziging van de pensioenregels was laat bekend waardoor er niet op de juiste manier op geanticipeerd kon worden.

Ambitie: Lokaal bestuur dat regie neemt en kaders stelt en verbindt (0,7 miljoen euro voordeel)
Vanuit het gemeentefonds is 0,8 miljoen euro aan extra middelen binnengekomen voor multi-problematiek; deze middelen zijn niet geheel uitgegeven waardoor er een voordeel ontstaat van 0,4 miljoen euro.

Programma Economie en Toerisme (1,8 miljoen euro nadeel)
Ambitie: We dragen bij aan 10.000 extra banen (1,2 miljoen euro nadeel)
In 2022 hebben we een groot aantal projecten uit de actieagenda Binnenstad uitgevoerd. De kosten hiervoor zijn ten laste van beschikbare investeringsbudgetten gebracht. Financiële verslaggevingsvoorschriften schrijven voor dat een groot deel van de gedane uitgaven in één keer ten laste van het exploitatieresultaat verantwoord moet worden. Dit leidt tot een nadelig programmaresultaat van 1,3 miljoen euro. We verlagen bij deze jaarrekening het investeringskrediet Binnenstad met dit bedrag.

Ambitie: We dragen de stad met trots uit (0,6 miljoen euro nadeel)

• Voor de 4-daagse zijn extra kosten gemaakt voor de aanleg van het transferium, de inrichting van een fietsenstalling en het vervoer van bezoekers van de 4-daagse.
• We realiseren daarnaast niet de geraamde parkeerinkomsten vanuit het transferium tijdens de 4-daagse. Voor de kermis hebben we minder huuropbrengsten gerealiseerd dan begroot. Ten slotte zijn de opbrengsten toeristenbelasting lager uitgevallen dan begroot. Dit is nog een na-ijleffect vanwege corona.

Programma Welzijn, Wijkontwikkeling en Zorg (4,4 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Eigen regie, respect en onderlinge steun (2,2 miljoen euro voordeel)

• Voor de integrale crisisaanpak voor maatschappelijke instellingen met een vitaal belang is in 2022 0,6 miljoen euro niet besteed. In deze jaarrekening stellen we voor om dit bedrag via de 2 ^e winstbestemming over te hevelen naar 2023.
• Voor de noodopvang van Oekraïners hebben we 2 miljoen euro meer besteed dan begroot; hier tegenover staat een hogere bijdrage van 5 miljoen euro. We stellen voor om het saldo over te hevelen naar 2023 om een pand geschikt te maken voor de opvang.
• Hogere uitgaven aan ambulante jeugdhulp heeft in 2022 geleid tot een nadeel van 1,8 miljoen euro. Dit is in lijn met wat we verwachtten bij de 2e voortgangsmonitor.

Ambitie: Vitaal woon & leefklimaat in wijken (1,8 miljoen euro nadeel)

• Voortschrijdend inzicht leidt tot aanpassing van afschrijvingstermijnen voor een specifieke groep noodlokalen. Tot het huidige boekjaar werd nog van een termijn van 40 jaar uitgegaan. Consequentie van de aanpassing naar 20 jaar is een afboeking van de boekwaarde (door extra afschrijving) met een nadelig resultaat van € 2,0 miljoen.

• Daarnaast hadden we in 2022 te maken met achterblijvende horeca-opbrengsten bij de Wijk- en buurtcentra van 0,4 miljoen euro. En lagere uitgaven op de Bewonersbudgetten en het Flexibel wijkbudget van 0,3 miljoen euro.
  

Ambitie: Ondersteuning volwassenen, gezinnen en kinderen (6,9 miljoen euro voordeel)

• Op ‘Minder kinderen in verblijf’ is een overschrijding van 2,7 miljoen euro die grotendeels wordt veroorzaakt door hogere uitgaven als gevolg van de wijziging van het woonplaatsbeginsel en tariefaanpassingen. Het voordeel van 1,3 miljoen euro bij jeugdbescherming is vooral toe te schrijven aan de verdeling van de middelen voor het woonplaatsbeginsel en lagere uitgaven aan zorgkosten in het preventief justitieel kader.
• De toenemende druk op de maatschappelijke opvang leidt tot hogere subsidie-uitgaven. Zo hebben we hogere kosten gemaakt voor het voorkomen van uithuiszettingen en opvang voor daklozen (2,8 miljoen euro).
• Beschermde woonomgeving laat 10,1 miljoen euro voordeel zien. Voor Wmo beschermd wonen is er 4,2 miljoen euro minder uitgegeven dan de gecontracteerde zorg voor zorg in natura. Hiernaast zijn ook de uitgaven aan het PGB 0,8 miljoen euro lager uitgevallen dan begroot. In 2021 is de WLZ opengesteld voor mensen met psychische problematiek (waaronder beschermd wonen cliënten). Dit leidde in dat jaar ook voor een grote uitstroom naar de WLZ vanuit Beschermd Wonen waardoor de zorgkosten lager waren dan voorgaande jaren. Dit effect zie je ook in 2022. Het overige voordeel wordt veroorzaakt door de lijn die de afgelopen jaren is ingezet in het afbouwen van beschermd wonen en de groei in beschermd thuis plaatsen.

Programma Werk en Inkomen (13,0 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Alle Nijmegenaren participeren bij voorkeur door werk (4,1 miljoen euro voordeel)

• Voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) heeft de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling (MGR) minder middelen nodig gehad dan het bedrag dat is opgenomen in de gemeentelijke begroting. Het voordelige resultaat bedraagt 2,2 miljoen euro. Omdat er vanaf 2015 géén nieuwe instroom mogelijk is in de WSW én de uitstroom van SW-medewerkers de afgelopen jaren versneld heeft plaatsgevonden, heeft dit geleid tot een voordeel op de totale kosten van de WSW.
• Op de inzet van de Participatiemiddelen door de MGR is een voordelig resultaat behaald van 1,1 miljoen euro. Dit voordeel is veroorzaakt doordat de MGR geen beroep heeft hoeven doen op de ontvangen crisismiddelen corona (Rijksmiddelen 4e en 5e compensatiepakket). Dit vanwege de lage extra instroom in de bijstand, waardoor er ook minder dienstverlening door het Werkbedrijf nodig was.

• We hebben 0,4 miljoen euro meer ontvangen door afrekeningen van een aantal subsidies.
• Op de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering (CAZ) is 0,4 miljoen euro overgehouden. Dit voordeel is structureel en wordt vanaf 2023 ingezet om de gemeentelijke bijdrage te verhogen.
• Op het busabonnement is 0,3 miljoen euro minder uitgegeven. In 2022 heeft de vervoerder het tarief van het busabonnement niet geïndexeerd.

Ambitie: Alle Nijmegenaren kunnen in hun levensonderhoud voorzien (8,9 miljoen euro voordeel)

• Op de begrote BUIG-uitkeringen en Bijstand voor zelfstandigen (BBZ) bedrijfskredieten is een voordelig resultaat behaald van 5,2 miljoen euro, met name door een daling van het aantal cliënten met een uitkering.
• Op de bijzondere bijstand is een voordelig resultaat behaald van totaal 8,6 miljoen euro, met name veroorzaakt door de van het rijk ontvangen energietoeslag 2022 en 2023. Aan het einde van het jaar moesten nog veel aanvragen over 2022 worden afgehandeld. De aanvragen worden in 2023 afgehandeld en de kosten komen daardoor ten laste van 2023. We stellen voor om het beschikbare budget voor de energietoeslag van 10,8 miljoen euro over te hevelen naar 2023.
• De definitieve beschikking 2022 van de Rijksmiddelen BUIG is lager dan de baten die in de begroting zijn opgenomen. Dit leidt tot een nadelig resultaat van 4,6 miljoen euro.
• Aan studietoeslag is in 2022 0,4 miljoen euro meer uitgegeven dan begroot. In 2022 is het stelsel van de studietoeslag gedurende het jaar gewijzigd. Er is een staffelsystematiek ingevoerd en de doelgroep is vergroot.

Programma Onderwijs (1,4 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Optimale participatiekansen en ontwikkelingsmogelijkheden (1,1 miljoen euro voordeel)
We hebben lagere kosten gemaakt door teruggevorderde subsidies en extra rijksmiddelen voor loon-/prijsindexering.

Programma Bereikbaarheid (0,8 miljoen euro nadeel)
Ambitie: Veilig bereikbare stad (0,9 miljoen euro nadeel)

• Als gevolg van corona vielen de parkeeropbrengsten in de eerste maanden van het jaar tegen. Dit veroorzaakt een nadelig resultaat van ruim 1,7 miljoen euro.
• We hebben extra opbrengsten van 0,3 miljoen euro uit grondverkopen, met name die voor de realisatie van Skaeve Huse.
• Bij de jaarrekening 2021 zijn inschattingen gemaakt van de nog te ontvangen reclamegelden. De afrekening 2021 is toch positiever uitgevallen dan eerder ingeschat, wat een voordelig effect heeft gehad van 0,3 miljoen euro.

Programma Wonen en stedelijke ontwikkeling (99,6 miljoen euro nadeel)
Ambitie: Goede werklocaties en voorzieningen (65,7 miljoen euro nadeel)
Ambitie: Gevarieerd woningaanbod (2,5 miljoen euro nadeel)

• Door het uitstellen van de invoering van de Omgevingswet hebben we 0,4 miljoen euro minder kosten gemaakt.
• We hebben lagere opbrengsten overige panden gerealiseerd.
• De kosten van het uitgevoerde werkplan door de ODRN zijn 0,7 miljoen euro hoger uitgevallen dan begroot voor het onderdeel vergunningverlening.
• Daarnaast zijn de legesinkomsten voor 1,6 miljoen euro achtergebleven. We gaan extra aandacht schenken aan de gehanteerde tarieven in onze legesverordening.
• Voor de commissie Beeldkwaliteit is een overschrijding geweest van 0,2 miljoen euro.

• Het taakveld Grondexploitaties laat een nadeel van 92,4 miljoen euro zien. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn:
  • Toevoeging aan voorzieningen, met name bij Waalsprong, Winkelsteeg/Kanaalzone zuid, onderwijs-huisvesting, Waalfront en Stationsgebied. Het totale nadelige effect is 92,4 miljoen euro.
  • De winstuitkering Bijsterhuizen ad 4 miljoen euro is wel ontvangen maar op taakveld Treasury verantwoord. Nadelig effect in dit programma is 4 miljoen euro.
  • Op de uitvoeringskosten is een tekort ontstaan van 1,3 miljoen euro. Er zijn minder plankosten aan de planexploitaties toegerekend dan verwacht. Nadelig effect is 1,3 miljoen euro.
  • De afgesloten projecten Dobbelmannweg, Molenweg Aldi en Van Schuijlenburgweg zijn iets positiever dan verwacht, effect 0,3 miljoen euro positief.

Programma Openbare Ruimte (1,5 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Groene, gezonde en vitale omgeving (1,0 miljoen euro nadeel)

• We hebben extra kosten van 0,2 miljoen euro gemaakt op het onderdeel luchtkwaliteit Nijmegen West.
• Daarnaast hebben we voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) 0,4 miljoen euro meer uitgeven omdat we deze taken in lijn hebben gebracht met ons eigen VTH-beleid.
• Op de uitvoeringskosten is een tekort ontstaan van 0,4 miljoen euro. Er zijn minder kosten aan de projecten toegerekend dan verwacht.

Ambitie: Circulaire stad (1,4 miljoen euro voordeel)
De eerste afrekening van de DVO Dar over het jaar 2022 laat een voordelig resultaat zien van 0,9 miljoen euro. Daarnaast heeft de definitieve afrekening over het jaar 2021 tot een voordelig resultaat van 0,6 miljoen euro geleid.
Zowel corona als de oorlog in Oekraïne heeft grote gevolgen voor de kosten en opbrengsten van afvalinzameling. Zo is de prijs van grondstoffen, zoals papier en metalen, enorm gestegen. Dit levert de gemeente een groot voordeel op. Verder is de voorlopige (voordelige) afrekening van 0,4 miljoen euro over het jaar 2020 voor ingezamelde afvalstromen ontvangen.
We hebben 0,4 miljoen euro minder dan begroot ontvangen aan leges-inkomsten afvalzakken en clics.

Ambitie: Energie- en klimaatneutrale stad (0,8 miljoen euro voordeel)

De middelen voor aardgasvrij maken zijn in 2022 niet besteed. Om de plannen in 2023 te kunnen verwezenlijken, stellen we voor om deze middelen toe te voegen aan de nieuw te vormen reserve Aardgasvrij.

Programma Cultuur en Cultureel Erfgoed (1,3 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Aantrekkelijk cultureel aanbod en cultureel klimaat (0,4 miljoen euro voordeel)
Per saldo is er een voordeel behaald doordat we subsidies hebben ontvangen en doordat we op een aantal onderdelen minder subsidies hebben verstrekt.

Ambitie: Aantrekkelijke stad qua historie en eigen karakter (0,8 miljoen euro voordeel)
Bij de exploitatie van de cultuurhistorische panden is 0,7 miljoen euro minder uitgegeven dan geraamd, met name voor het planmatig onderhoud van een aantal panden in verband met flora en fauna onderzoek.

Programma Sport (1,4 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Sportaccommodaties en openbare ruimte (1,0 miljoen euro voordeel)
Als gevolg van bijsturing op de meerjarenonderhoudsplanning zijn de onderhoudskosten voor de sportaccommodaties lager geweest. Daarnaast hebben we hogere huuropbrengsten en meer subsidies ontvangen.

Ambitie: Inwoners stimuleren te sporten (0,5 miljoen euro voordeel)
Dit voordeel wordt verklaard door de lagere exploitatielasten van € 0,2 miljoen van Triavium door het korter seizoen door problemen met de ijsmachine. En door uitvoeringslasten van € 0,5 miljoen door lagere inschaling.
Het kortere seizoen van Triavium heeft tevens tot lagere opbrengsten uit horeca en entree geleid van € 0,4 miljoen. Daarnaast heeft detachering van sportdocenten een voordeel opgeleverd van € 0,2 miljoen.

Programma Financiën (8,6 miljoen euro voordeel)
Ambitie: Financieel gezonde stad (8,6 miljoen euro voordeel)

• De volumeontwikkeling van het aantal bijstandsontvangers is erg afhankelijk van de conjunctuur. In economisch goede tijden zal het aantal dalen en in slechte tijden zullen wij te maken krijgen met stijgende aantallen. Hiervoor hanteren we een stelpost; in 2022 is hierop geen beroep gedaan wat een voordeel geeft van 0,5 miljoen euro. Deze post is opgenomen in dit programma omdat deze nog niet is toe te rekenen aan een van de andere programma’s.
• Met de invoering van de cao-gemeenten 2021-2022 kunnen medewerkers vanaf 1 januari 2022 bovenwettelijke vakantie-uren sparen. Hiervoor hebben we een voorziening gevormd. De dotatie aan deze voorziening betekent een nadeel van 4,1 miljoen euro.   
• Binnen de programma’s zijn minder uitgaven gedaan aan met name onderhoud en duurzaamheids-maatregelen omdat materiaal en personeel moeilijk verkrijgbaar zijn. Hierdoor blijven deze middelen in de reserves voor de programma’s beschikbaar.  Onderhoudsreserves hebben hiermee een egaliserend karakter. Bij het programma Financiën leidt dit tot een lagere onttrekking uit de reserve dan rekening mee was gehouden in de begroting; dit geeft een nadeel van 1,6 miljoen euro.
• In 2022 hebben we een nadeel op de OZB-opbrengsten woningen van 0,7 miljoen euro. Dit wordt veroorzaakt door een lagere waardestijging dan waarmee bij de tariefbepaling 2022 rekening is gehouden en daarnaast een nadeligere groei van de stad.  
• De toename van het gemeentefonds in de decembercirculaire ten opzichte van de septembercirculaire voor 2022 voor Nijmegen is 16,6 miljoen euro. In 2022 is ook het gemeentefonds voor de jaren 2020 en 2021 met 1,3 miljoen euro negatief bijgesteld. In de betaalspecificatie van begin 2023 zijn ten opzichte van de decembercirculaire 2022 aantallen voor Nijmegen aangepast en dit zorgt voor een negatief effect. Het verschil tussen de stand rekening 2022 en begroting 2022 na wijziging is hierdoor 14,7 miljoen euro positief.

Analyse verschillen