Wat hebben we dit jaar bereikt

We voerden het 2e jaar van het Actieplan Cultuur Nijmegen uit
Cultuur werd voor 2021 en 2022 benoemd als 1 van de 3 speerpunten waarin we als gemeente wilden investeren om de gevolgen van Corona op te vangen. Aanvullend aan de gemeentelijk investeringen  zijn extra middelen vanuit het Rijk ontvangen. We voerden in 2022 het Actieplan Cultuur Nijmegen uit. Via diverse regelingen steunden en stimuleerden we de culturele sector. Bijvoorbeeld door plannen van creatieve makers en organisaties te ondersteunen en startende kunstenaars een duwtje in de rug te geven. Ook zorgden we ervoor dat culturele ZZP’ers konden werken aan hun professionalisering, bijvoorbeeld door het volgen van een opleiding. Tenslotte boden we ook noodsteun aan verschillende culturele instellingen. De culturele sector is nog niet terug op het oude niveau, maar in 2022 wel op weg naar herstel. De bezoekerscijfers van de grote podia laten een groei zien. In totaal 563.639 bezoekers in 2022, dat zijn er 378.856 meer dan in 2021, maar 120.190 minder dan in 2019 (het pré Corona jaar).  Het Valkhofmuseum heeft in 2022 een aantal van 50.003 bezoekers ontvangen,  2.653 meer dan in 2021 en 20.871 minder dan in 2019.

We maakten een 2e masterplan voor de renovatie van de Stadsschouwburg
In 2022 is in het coalitieakkoord geld vrij gemaakt voor de uitvoering van de renovatie van de Stadsschouwburg volgens het masterplan ‘Plek in de stad’. Voor de renovatie van de  Stadsschouwburg zijn twee masterplannen gemaakt. In beide masterplannen zijn de knelpunten van dit 60-jarige rijksmonument geanalyseerd en voorzien van een integrale oplossing, inclusief financiële vertaling. Het eerste masterplan met als ondertitel ‘Plek  in de stad’ nam de mogelijkheid mee om het gebouw breder in te zetten dan alleen als een podium. Het tweede masterplan ‘Presenterend huis’ legde de focus primair op de presentatiefunctie van de schouwburg. In 2022 zijn, na het beschikbaar stellen van 22,7 ml uit het coalitieakkoord, de voorbereidingen voor de renovatie gestart. Zo is een deel van de technische installaties vernieuwd, waaronder de trekkenwand, een enorme installatie waarmee decorstukken, theaterwanden en lichtsystemen omhoog worden gehaald of zakken.

We bleven inzetten op de verbinding cultuur en andere domeinen
10 cultuurprojecten kregen subsidie uit de regeling ‘Makersfonds’. Met de regeling stimuleerden we projecten die de verbinding maakten tussen cultuur en andere domeinen zoals onderwijs, sociaal domein en duurzaamheid.

Versterking keten (jeugd)theater in Nijmegen en Gelderland
Begin 2022 kondigde jeugdtheatergroep Kwatta aan om op korte termijn te stoppen. Het gevolg zou zijn dat er in Nijmegen en Gelderland geen professioneel jeugdtheatergezelschap meer is. Een ander gevolg is dat  het bij Kwatta behorende theater het Badhuis leeg zou komen  te staan. We hebben een onderzoek uit laten voeren hoe jeugdpodiumkunsten in Nijmegen en regio te versterken en de mogelijkheden om het Badhuis daarvoor in te zetten. Het onderzoek leverde een aantal scenario’s op.  De onderzoekers adviseerden de gemeente om het scenario ‘Huis voor de Jeugdpodiumkunsten’ uit te werken. Het Badhuis als centrale ontwikkelplek in Gelderland voor jeugdtheatermakers met aandacht voor kwaliteit en talentontwikkeling. Eind 2022 gaf Kwatta aan te overwegen een doorstart te maken. Dit is aanleiding om te onderzoeken hoe en in hoeverre de doorstart past binnen het voorkeursscenario van de gemeente.

We investeerden in huisvesting van culturele organisaties
Een uitgebreid participatietraject is doorlopen voor de nieuwe locatie van poppodium Merleyn (het oude pompstation van Vitens aan de Nieuwe Marktstraat). Dit traject, een onderdeel van de bestemmingsplanprocedure, heeft meer tijd gekost dan vooraf voorzien. De bestemmingsplanprocedure zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2023 afgrond zijn.

We werkten aan de voorbereiding voor de gezamenlijke huisvesting van de bibliotheek en de Lindenberg in Hof van Holland waar ook de ontwikkeling van een onderwijslocatie wordt voorbereid. Realisatie is naar verwachting vanaf de tweede helft van 2024.

In 2022 hebben we de (ver)bouw van het Gezamenlijk Archeologisch Depot aanbesteed. In dit depot wordt de collectie van de provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen bewaard. In 2023 werkt de geselecteerde aannemer het plan verder uit en kan daarna de (ver)bouw plaats vinden.

Van het Valkhof Museum presenteerden we in het najaar het schetsontwerp aan omwonenden. Het leverde veel mooie plaatjes en enthousiaste reacties op. Op 1 oktober werd het museum gesloten voor het publiek en is gestart met het uitruimen van het gebouw, zodat in 2023 gestart kan worden met de verbouwing.

We realiseerden meer tijdelijke en permanente ateliers
Mede door de gespannen vastgoedmarkt hebben we in 2022 maar een beperkt aantal ateliers kunnen realiseren. De  NYMA Makersplaats is in realisatie en biedt ruimte voor creatieve ondernemers. Aan de Streekweg is de realisatie van ateliers vertraagd tot 2023. Voor het initiatief in de EKI fabriek in de Biezen is de financiering reden geweest voor Stichting SLAK om hier niet verder mee te gaan. Voor het gebied Winkelsteeg zijn voorbereidingen in gang gezet voor een aantal nieuwe ateliers aan de Nieuwe Dukenburgeseweg.

We gingen toekomstscenario's van De Bastei verkennen
In 2022 is een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de Bastei waarin ambities, taken en exploitatie onder de loep werden genomen. Op basis van dit onderzoek heeft De Bastei een nieuw ontwikkelperspectief opgesteld. De komende jaren werkt De Bastei aan het verder professionaliseren van de organisatie, het versterken van profiel en uitstraling van het museum en het vernieuwen van de activiteiten. De subsidie aan De Bastei is onvoldoende om de taken uit te voeren. Dit was aanleiding voor de gemeente om een aanvullende subsidie beschikbaar te stellen vanaf 2023.

We bereikten een nieuw publiek met aansprekende erfgoedverhalen
De erfgoedaanjagers presenteerden ‘Ongekend’ in de maand van de geschiedenis. Met het event dat in oktober plaatsvond werden onbekende verhalen uit de Nijmeegse geschiedenis aan de Nijmegenaar verteld. Het diverse programma bestond onder andere uit literatuur, zang, documentaires en wandelingen in de catacomben van de Radboud Universiteit. Het programma trok een divers publiek en was op de meeste onderdelen (zo goed als) uitverkocht. De erfgoedaanjagers werkten hiervoor samen met verschillende erfgoedorganisaties, vertegenwoordigers van de vrijetijdssector en artiesten. Kunstenaars traden meerdere keren op tijdens Ongekend. We zagen bij een aantal activiteiten dat bijna de helft van het publiek niet het vaste ‘erfgoedpubliek’ was. In totaal trokken de optredens en randprogrammering 2668 bezoekers. We ontwikkelden samen met medewerkers van tien erfgoedinstellingen en animatoren korte animaties. Deze animaties werden online gedeeld en getoond. Op het YouTube-kanaal van Ongekend zagen tot nu toe honderden mensen de animaties. De animaties werden verder bij verschillende live bijeenkomsten getoond.  

We wezen monumenten aan
In het jaar 2022 hebben wij 54 panden in twee groepen beschermd als monument. Groep 1 betrof gebouwen in Hees en Neerbosch die karakteristiek zijn voor het dorpse en landelijke karakter van deze omgeving. Groep 2 omvatte panden in de binnenstad die een uiting zijn van de wederopbouw van Nijmegen na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog. In plaats van de derde groep heeft er een spoed-procedure plaatsgevonden. Daardoor zijn er iets minder panden aangewezen dan begroot. Met het beschermen van deze panden geven we uitvoering aan de opgave ‘Betere instandhouding en bescherming’ uit de Erfgoedstrategie.
Daarnaast hebben we inhoudelijk en financieel bijgedragen aan een cultuurhistorisch onderzoek voor Campus Heyendaal en droegen we inhoudelijk bij aan ruimtelijke plannen voor Brakkenstein en Kinderdorp. Verder begeleidden we diverse projecten, zoals de verbouwing van het Canisiuscollege en uitvoering van het Masterplan voor de Stevenskerk. We informeerden tijdens de Monumentenbeurs (toekomstige) monumenteigenaren over wat er bij monumentenbescherming komt kijken.
Op de hoek Elzenstraat-Vlierestraat is in november in opdracht van de vakgroep Erfgoed een bijzondere archeologische toevalsvondst opgegraven door Bureau Archeologie en Monumenten Nijmegen. Het betrof een tiental goed geconserveerde en zeer vondstrijke geallieerde schuttersputten uit de Tweede Wereldoorlog. De resultaten worden momenteel uitgewerkt en gerapporteerd.

We versterkten ons toeristisch profiel met de Limes als Unesco werelderfgoed
In de zomer van 2022 hebben we naast het wetenschappelijke, internationale Limescongres ook het publieksprogramma van museum Het Valkhof en de Bastei over de Limes gefaciliteerd.
Ter voorbereiding op de ontwikkeling van het Masterplan Limes is afstemming en samenwerking gezocht met de GMR en de provincie Gelderland. In gezamenlijkheid en met inzet van de door de gemeente gefinancierde bijzondere hoogleraar aan de RU voor de Geschiedenis van Nijmegen is een inspiratiehandboek, een gemeenschappelijke visie en toeristische doelgroepenanalyse uitgevoerd. Deze bouwstenen worden ingezet voor het ontwikkelen voor een Masterplan Limes met de GMR in 2023, waar Nijmegen als trekker in optreedt.

We leverden een bijdrage aan de viering van het 750 jarig bestaan van de Stevenskerk
We hebben bijgedragen aan een aantal activiteiten in en over de Stevenskerk ten behoeve van de viering van het 750-jarig bestaan van de kerk. De aftrap van het jubileumjaar met festiviteiten was in september met een programma passend bij de Stevenskerk. Het programma loopt tot in 2023.

Op weg naar 80 jaar vrijheid WO2
Cultuurhuis De Lindenberg mocht na een pauze van 2 jaar wederom ‘Free Future College’ organiseren voor scholieren uit de gehele provincie Gelderland. Onder grote belangstelling zijn er twee maal Stolpersteine gelegd in de stad. Dit was onderdeel van het grotere programma Razzia! waarin de razzia van 17-18 november 1942 is herdacht. Bij dat programma hoorden ook een tentoonstelling in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, trotters (verplaatsbare billbaords) op Plein 1944, een theatervoorstelling en een gedichtenwedstrijd en Spoken Word workshops in de OBGZ.
Met de regio en de provincie zijn we gestart met het ontwikkelen van een bijzonder programma voor 2024 en 2025 voor het vieren van 80 jaar vrijheid.

We benutten beschikbare publieksruimtes van het archief
Het voorste gedeelte van de studiezaal (‘de Arena’) wordt op verschillende manieren gebruikt. Dankzij de ‘doorbraak’ naar de bibliotheek weten studenten en scholieren de ruimte gemakkelijk te vinden om te studeren. Daarnaast organiseren we tentoonstellingen, zoals over de sanering van de Benedenstad en over de St. Stevenskerk.

We stelden de 'Hotspotlijst 2017-2021' op
In samenwerking met enkele betrokken inwoners die weten wat er in de stad speelt is een hotspotlijst gemeente Nijmegen 2017-2021 opgesteld. Het is de eerste keer dat we een dergelijke lijst maakten. In december 2022 is de hotspotlijst vastgesteld door het college. De lijst bevat vier archiefhotspots: de inzet van burgemeester Bruls in coronatijd, de asfaltcentrale APN, de instorting van het uitvak van stadion De Goffert en de bebouwing op Veur-Lent. Door vaststelling van deze lijst mag de gemeente nu meer informatie over deze hotspots bewaren. Hierdoor geeft het archief straks een beter beeld van wat er in de stad heeft plaatsgevonden en wat mensen in deze tijd heeft bezig gehouden.